ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Στο παρακάτω κείμενο θα βρείτε διατυπωμένα τα προβλήματα του Ελληνικού Τουρισμού αλλά και προτάσεις για άμεσες λύσεις. Τα προβλήματα αυτά έχουν κατά καιρούς ειπωθεί και συζητηθεί αλλά δυστυχώς ποτέ δεν έχουν βρει μια βιώσιμη λύση.
Πιστεύω ότι κάποτε θα καταλάβουμε το πόσο σημαντικό είναι το κεφάλαιο που λέγεται Τουρισμός στην χώρα μας. Πιστεύω μόνο να μην είναι πολύ αργά.

Η Χαμηλή ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού, οι ελλείψεις σε βασικές υποδομές, οι ανεπαρκείς συγκοινωνιακές συνδέσεις, η πολύπλοκη και χρονοβόρα γραφειοκρατία, αλλά και οι υψηλές και ασταθείς, όπως χαρακτηρίζονται από τους τουρίστες, τιμές του τουριστικού προϊόντος, συνθέτουν το «παζλ» των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τουρισμός.

Παρακάτω καταγράφονται όλα τα μείζονα προβλήματα.
Σχεδιασμός - έργα
Προβλήματα:
- Υψηλός βαθμός εποχικότητας που επιδρά στο κόστος και στην ποιότητα του τουριστικού προϊόντος.
- Χαμηλό ποιοτικό κέντρο βάρους του προϊόντος (καταλύματα, υπηρεσίες κ.ά.)
- Οι τιμές του τουριστικού προϊόντος γίνονται αντιληπτές από τους τουρίστες ως πολύ υψηλές και ασταθείς.
- Προβληματικές και ελλιπείς μεταφορικές διασυνδέσεις στη χώρα και ιδιαίτερα στα νησιά.
- Ελλιπείς δημόσιες υποδομές ιδίως στις πύλες εισόδου της χώρας.
- Ελλιπείς υπηρεσίες από υποστηρικτικούς φορείς (προσωπικό αεροδρομίων, οδηγοί ταξί κ.ά.)
- Δεν αξιοποιήθηκε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για το μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό πλούτο που διαθέτει η χώρα μας. Στο παρελθόν η ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού ήταν ευκαιριακή.
- Ελλιπείς υποδομές και πληροφοριακές ενδείξεις (σήμανση).
- Ανεπαρκείς συγκοινωνιακές διασυνδέσεις (πλοία και αεροπλάνα).
- Ελλείψεις σε βασικές υποδομές (ανεπάρκεια ηλεκτρικού ρεύματος και νερού, προβλήματα στη διαχείριση στερεών αποβλήτων και λυμάτων, μη ολοκληρωμένα συγκοινωνιακά έργα κ.ά.).
- Έλλειψη οργανωμένων υποδομών φιλοξενίας σε εισόδους αρχαιολογικών χώρων και μουσείων. Λειτουργούν καντίνες ή μικρο-καταστήματα πώλησης αναμνηστικών αντικειμένων, στεγαζόμενα σε πρόχειρες κατασκευές από λαμαρίνα ή παλαιά τροχόσπιτα, προκαλώντας μια δυσάρεστη αντίθεση στην εικόνα των χώρων που επισκέπτονται οι τουρίστες.
- Έλλειψη εγκαταστάσεων αποχέτευσης λυμάτων πούλμαν και σκαφών με αποτέλεσμα την απόρριψη τους κατά τρόπο ανεξέλεγκτο και οπουδήποτε σε νυχτερινές ώρες.
- Η περιφερειακή ανάπτυξη συνδέεται άμεσα με την προσβασιμότητα και τις συγκοινωνιακές υποδομές και υπηρεσίες και η χώρα μας παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από περιοχή σε περιοχή.
Άμεσες ενέργειες
- Λήψη μέτρων για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου (κρουαζιέρα, landing fees, εισιτήρια πλοίων κ.ά.)
- Αξιοποίηση κάθε δυνατότητας επέκτασης της τουριστικής περιόδου και μέσω ειδικών μορφών τουρισμού π.χ. εκπαιδευτική ιστιοπλοΐα, καταδυτικός τουρισμός κ.ά.
- Επιχειρησιακό σχέδιο δράσεων για τον τουρισμό για κάθε περιφέρεια που θα αποτελεί την πυξίδα των παρεμβάσεων και ενεργειών των τοπικών φορέων.
- Διατήρηση με κρατική ενίσχυση των ακτοπλοϊκών όσο και των αεροπορικών γραμμών που δεν παρουσιάζουν επιχειρησιακό ενδιαφέρον από πλευράς ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
- Προσδιορισμός και καταγραφή των θεματικών μορφών τουρισμού και προτεραιότητες ως προς ποιες θα αναπτυχθούν. Ενδεικτικά προτείνονται:
- Ιστορικός-Πολιτιστικός-Θρησκευτικός τουρισμός
- Αθλητικός τουρισμός.
- Οικολογικός τουρισμός - Αγροτουρισμός.
- Ιαματικός - Ιατρικός τουρισμός.
- Τουρισμός υπαίθριων δραστηριοτήτων - Θερινά και χειμερινά σπορ.
- Ειδικών ενδιαφερόντων
- Αναβάθμιση ποιότητας τουριστικών προορισμών.
- Βελτίωση προσφοράς:
- Αξιοποίηση των μελετών που έχουν εκπονηθεί από τον ΕΟΤ, τις Περιφέρειες και τους λοιπούς εθνικούς και τοπικούς φορείς.
- Καταγραφή της υπάρχουσας προσφοράς και των περιοχών που ενδείκνυνται για περαιτέρω ανάπτυξη.
- Συντονισμός εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών.
- Αναβάθμιση αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και μνημείων.
- Δημιουργία ειδικής τουριστικής υποδομής και εξοπλισμού (κατά περίπτωση) π.χ. γήπεδα γκολφ, μαρίνες, κέντρα θαλασσοθεραπείας - spa, κέντρα καταδυτικού τουρισμού, εκπαιδευτική ιστιοπλοΐα κ.ά.
- Σήμανση των ειδικών μορφών τουρισμού, στις περιοχές που αυτές υλοποιούνται.
- Ειδικές προδιαγραφές-πιστοποίηση ποιότητας τουριστικών υποδομών και επιχειρήσεων.
Οργανωτικά θεσμικά
Προβλήματα:
- Παρά την ύπαρξη των αναπτυξιακών κινήτρων για τη βελτίωση των προσφερομένων υπηρεσιών ανωδομής, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και διατυπώσεις αναιρούν τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν.
- Η περιφερειακή οργάνωση του τουρισμού παρότι αποτέλεσε αντικείμενο διάφορων νομοθετικών ρυθμίσεων, μέχρι στιγμής δεν έχει διαμορφωθεί σε ένα αποτελεσματικό και λειτουργικό οργανωτικό σχήμα που να συνδέει το κέντρο με την περιφέρεια ως διοικητική μονάδα και την περιφέρεια με τον νομό και τις επαρχίες.
- Ανεπαρκείς μαρίνες, λιμάνια και καταφύγια για την εξυπηρέτηση της τουριστικής ζήτησης του θαλασσίου τουρισμού.
- Έλλειψη έργων υποστηρικτικής υποδομής στους λιμένες και τις μαρίνες.
- Τα προγράμματα του ΚΠΣ δεν συνέβαλαν ικανοποιητικά προς την κατεύθυνση της ορθολογικής ανάπτυξης των θεματικών μορφών τουρισμού. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι:
- Με το πρόγραμμα leader χρηματοδοτήθηκαν καταλύματα που αποτελούν απλώς μικρογραφία (και συνήθως κακέκτυπα) των καταλυμάτων που επιδοτούνται από τον αναπτυξιακό νόμο.
- Οι δυνατότητες συγχρηματοδότησης δράσεων προβολής θεματικών μορφών τουρισμού που υπάρχουν στο ΕΠΑΝ-Μέτρο 5.3 έμειναν, δυστυχώς, ανεκμετάλλευτες με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην υπάρξουν ουσιαστικές παρεμβάσεις αλλά και να μην απορροφηθούν πόροι.
- Έλλειψη πιστοποίησης.
Άμεσες ενέργειες:
- Βελτίωση της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ των συναρμοδίων υπουργείων (Οικονομίας, Ανάπτυξης, ΥΠΕΧΩΔΕ, Ναυτιλίας, Μεταφορών, Εργασίας, Πολιτισμού κ.ά.)
- Παροχή κινήτρων για τουριστικούς και άλλους οργανισμούς που παράγουν πελατεία κατά την εκτός αιχμής περίοδο (μέσα Οκτωβρίου έως τέλος Απριλίου).
- Σηματοδότηση οδικού δικτύου σε δυο γλώσσες info kiosks.
- Προσέλκυση νέων με υψηλά προσόντα στον τουριστικό τομέα.
- Πλήρης απελευθέρωση καμποτάζ και για τα κρουαζιερόπλοια που δεν φέρουν σημαία της Ε.Ε.
Έλεγχος - αδειοδότηση
Προβλήματα:
- Απουσία αποτελεσματικού μηχανισμού διαχείρισης ποιότητας περιβάλλοντος και λειτουργίας τουριστικών προορισμών.
Άμεσες ενέργειες:
- Αποκατάσταση συστήματος ελέγχου και αδειοδότησης τουριστικών εγκαταστάσεων και υπηρεσιών.
Επενδύσεις:
Προβλήματα:
- Ελλιπής πληροφόρηση για την τουριστική κίνηση (στατιστικά στοιχεία που δεν συλλέγονται και δεν αξιοποιούνται έγκαιρα).
- Πολύπλοκη και χρονοβόρα γραφειοκρατία με εμπλοκή πολλών φορέων στις διαδικασίες και αμέτοχη στάση τους.
- Χαμηλό επίπεδο και περιορισμένο ενδιαφέρον για την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών.
- Το συνολικό πακέτο των τουριστικών υπηρεσιών επιβαρύνεται από μια σειρά από φόρους και τέλη που συνιστούν στην ουσία και αυτά φορολογία, αφού έχουν απολέσει εδώ και χρόνια τον χαρακτήρα της ανταποδοτικότητας, δημιουργώντας ένα υψηλό δείκτη φορολογικών επιβαρύνσεων σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες:
Άμεσοι και έμμεσοι φόροι:
- Αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στο 9% στη διαμονή, ενώ στην Πορτογαλία, Κύπρο, Μάλτα είναι 5%, στη Γαλλία 5,5% και στην Ισπανία 7%.
- Φόροι επί των ακινήτων για τα γήπεδα και τα κτίρια των ξενοδοχείων.
- Φόρος εισοδήματος των επιχειρήσεων σε υψηλότερα ποσοστά από τις ανταγωνίστριες χώρες.
- Ειδικοί φόροι κατανάλωσης (καύσιμα, τσιγάρα, ποτά).
- Εισφορές υπέρ τρίτων (Εργατική Εστία, ΛΑΕΚ κ.ά.)
- Εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία και επιμελητήρια.
Τέλη
- Τέλος 2% επί των εσόδων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων υπέρ των ΟΤΑ.
- Τέλη φωτισμού και καθαριότητας που καθορίζονται σε ετήσια βάση για τις εποχιακές επιχειρήσεις.
- Τιμολόγια κατανάλωσης ύδατος και ηλεκτρικής ενέργειας.
- Παράβολα για την έκδοση των πάσης φύσεως αδειών (σήμα λειτουργίας, άδειες καταστημάτων, κολυμβητικών δεξαμενών κ.ά.)
- Μίσθωμα απλής χρήσης αιγιαλού.
- Αμοιβές για πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα.
- Τέλος εκσυγχρονισμού αεροδρομίων.
- Υψηλά τέλη χρήσης των υπηρεσιών του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος».
Άμεσες ενέργειες:
- Μείωση γραφειοκρατίας, ευελιξίας και απλούστευση διαδικασιών.
- Φορολογικές διευκολύνσεις που θα ενισχύουν την επιχειρηματικότητα. Μείωση του κόστους εργασίας με κίνητρα για τους εργοδότες και εργαζόμενους.
- Φορολογικές διευκολύνσεις που θα ενισχύουν την επιχειρηματικότητα:
- Μείωση των συντελεστών ΦΠΑ για τη διαμονή και την εστίαση στα επίπεδα των ανταγωνιστριών χωρών δηλαδή στο 6%.
- Μείωση του τέλους υπέρ ΟΤΑ από 2% στο 1% με διεύρυνση της φορολογικής βάσης σε όλες τις επιχειρήσεις που επωφελούνται άμεσα ή έμμεσα από τον τουρισμό.
- Θεσμοθέτηση φόρου για την τουριστική προβολή της περιοχής από τα έσοδα που εισπράττουν οι ΟΤΑ από τα παραπάνω τέλη.
- Καθορισμός των τελών φωτισμού και καθαριότητας με βάση την εποχιακή λειτουργία της ξενοδοχειακής επιχείρησης.
- Καθορισμός χαμηλότερων τιμών για την κατανάλωση ύδατος και ρεύματος, όπως ισχύει για τις βιομηχανίες και άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες.
- Αποδοχή της γνωμοδότησης του Ν.Σ.Κ. από τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών σχετικά με τον υπολογισμό του ύψους του μισθώματος για την απλή χρήση αιγιαλού από όμορες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
- Καθορισμός μιας ενιαίας αμοιβής για τη χρήση πνευματικής ιδιοκτησίας και πνευματικών δικαιωμάτων από τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
- Διερεύνηση της ανταποδοτικότητας του τέλους υπέρ του εκσυγχρονισμού των αεροδρομίων.
- Εξέταση της δυνατότητας για επαναδιαπραγμάτευση των τελών χρήσης του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος».
- Μείωση του κόστους εργασίας με κίνητρα για τους εργοδότες και εργαζόμενους:
- Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που βαρύνουν τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
- Επιδότηση της δημιουργίας των επιπλέον νέων θέσεων απασχόλησης και στις τουριστικές επιχειρήσεις που λειτουργούν εποχικά.
- Στις περιοχές που επιλέγονται για επέκταση της τουριστικής περιόδου κατά τους χειμερινούς μήνες, να επιδοτείται το κόστος εργασίας όλων ανεξαιρέτως των ξενοδοχειακών μονάδων, που παραμένουν ανοικτές, χωρίς άλλες προϋποθέσεις, διότι η επιλεκτική επιδότηση δημιουργεί συνθήκες άνισου ανταγωνισμού.
- Ειδική μέριμνα για τους εποχικά απασχολούμενους σε τουριστικά επαγγέλματα, οι οποίοι παραμένουν στο επάγγελμα μετά το 55 έτος της ηλικίας τους. Επειδή η φύση της εργασίας στα ξενοδοχεία δεν ευνοεί την απασχόληση τέτοιων ατόμων, για να παραμείνουν στο επάγγελμα θα πρέπει το ΛΑΕΚ να αναλάβει μέρος από το κόστος της ασφάλισης της.
- Μείωση δασμών (επιδότηση) για τις αγορές αυτοκινήτων με αποτέλεσμα τη μικρή ηλικία στόλου, καινούργια αυτοκίνητα-ασφάλεια και ποιότητα για τον πελάτη.
- Για αξιόλογες επενδυτικές πρωτοβουλίες ίδρυσης πρότυπων μονάδων γαστρονομίας σε τουριστικά περίπτερα με υποδειγματική λειτουργία, ενδείκνυται η συνδρομή της πολιτείας εξομοιώνοντας τις μονάδες αυτές προς άλλες (π.χ. ξενοδοχειακές) στο πλαίσιο ειδικών αναπτυξιακών ρυθμίσεων.